In nomine Domini. Amen. Anno incarnacionis eiusdem millesimo ducentesimo octuagesimo sexto, die vicesimo secundo Novenbris quintedecime indiccionis aput Melfiam Nos Robertus comes Atrebaten(sis), una cum reverendo patre domino G(erardo) episcopo Sabinen(si)
apostolice sedis legato, regni Sicilie baiulus per sanctam Romanam Ecclesiam constitutus, presentis scripti serie declaramus quod, cum olim vicesimo primo mensis Martii quartedecime indiccionis in parco vivarii palacii Sancti Laurencii prope Fogiam
sollepnem curiam regeremus pro causis et questionibus coram nobis propositis finiendis et hiis que ad nostrum spectabant officium sollicite peragendis, presentibus nobiscum in eadem curia nobilibus viris dominis Hugone Brenne et Licii, Iohanne de Monte
forti Squillacii et Montis Caveosi comitibus, Oddone de Tuciaco tenente comitatum Albe pro parte uxoris sue, Anselmo de Chabrosa et Iohanne de Lagonessa regni Sicilie marescallis, Iohanne de Chantaliaco, Guillelmo de Alneto, Raynaldo
Gaulardo, Guillelmo Estandardo, Berardo de Sancto Giorgio, Nicolao de Gisualdo, Riccardo de Petravalda, Philippo de Maromonte, Girardo de Pruina, Iohanne Scocto, Girardo Deuort baronibus atque militibus, necnon assidente nobis
Aldibrandino de Florencia magne regie cur(ie) iudice, presente Arturo de Monteleonis eiusdem cur(ie) actorum notario, presentibus etiam quampluribus aliis probis viris iurisperitis, vir nobilis dominus Raynaldus de Avella, in medio constitutus, no
bilem virum dominum Adenulfum de Aquino comitem Acerrarum de prodicione et lese crimine maiestatis commissis per ipsum tam tempore principis incliti clare memorie domini Karoli Ierusalem et Sicilie regis illustris carissimi patrui nostri dum
viveret contra eum quam post eius obitum contra suos heredes accusans, se hoc per duellum obtulit probaturum. Qua accusacione proposita, quia gravissimum erat in tanto crimine cum aliene estimacionis discrimine evagari, sibi
de comitum, iudicis et quamplurium predictorum consilio diximus ut, si vera sciret vel crederet que dicebat in scriptis, proponeret, specificando causas prodicionum, loca et tempora et singula que erant ad id necessaria singillatim. Postque in eodem
instanti contra eundem comitem Acerrarum accusacionis libellum obtulit in hune modum.
Accusat Raynaldus de Avellis miles Adenulfum de Aquino dictum comitem Acerrarum, dicens quod idem Adenulfus contra debitum fidelitatis qua
tenebatur serenissimo quondam domino nostro regi Karolo et heredibus eius commisit crimen lese maiestatis contra eundem dominum regem Karolum et heredes suos, videlicet mictendo nuncios et licteras ad hostes eiusdem domini regis et precipue ad quondam
Petrum olim regem Aragonum eo tempore quo idem dominus rex Karolus morabatur cum exercitu suo in obsidione Messane, ubi idem Adenulfus presens erat, predicendo eciam et persuadendo quampluribus presentibus in exercitu supradicto, premuniendo
eosdem quod si contingeret gentem regiam agredi predictos hostes vel ab eisdem hostibus in exercitum regium aliquam fieri agressuram et commicti prelium inter eos, quod clamarent istud signum : « Acerras, Acerras ! » Cum affirmaret easdem idem Adenul
fus se tractatum habuisse cum dicto quondam Petro Aragonum, ut quicumque sic clamaret « Acerras, Acerras ! » esset securus et non offenderetur ab inimicis, tractando etiam in Messana, dando et firmando consilium hostibus supradictis et rebellibus quod tam ipse
quam predicti hostes scriberent quibusdam civibus Terre Laboris, ut ita ordinarent quod omnes Gallici expellerentur de regno et occiderentur, sicut alii Gallici expulsi et occisi fuerunt in Panormo sub colore ut clamarent et peterent libertatem et dominium
tantum Ecclesie Romane, dicendo in predicto consilio quia si contingati predictos Gallicos esse expulsos, nullus esset in regno qui resisteret dicto Petro Aragonum.
Quo consilio firmato super predictis, dictus Adenulfus scripsit licteras suas in forma predicta,
tractando etiam post reditum suum de partibus Sicilie in Terram Laboris subvertere aliquas terras seu civitates ipsius provincie Terre Laboris et Terre Ydronti, scilicet aput Gallipolum et Ogentum, et misit plures licteras domino Conrado de An
tiochia quod deberet studere pro posse ad rebellacionem Aprucii et ad offensionem fidelium de partibus illis, et scripsit quod deberet intendere ad subversionem terrarum Aprucii, et misit etiam quibusdam de Salerno ad convertendum eos ad fidem dicti
Petri Aragonum, ita quod reciperetur ab eis dictus Petrus dum navigaturus per mare diceretur apud Bayam applicando. Quare petit idem Raynaldus miles dictum Adenulfum de predictis criminibus secundum iura puniri. Ad que probanda si
negentur per Adenulfum predictum idem Raynaldus offert sibi pugnam per quam paratus est docere iuxta formam constitucionum regni, salvo iure. Hec autem acta sunt videlicet contenta in primo capitulo de missione nunciorum et licterarum hostibus et
Petro Aragonum in anno Domini millesimo ducentesimo octuagesimo secundo, indictione decima de mense Septenbris ante Messanam, ubi exercitus predicti domini regis Karoli morabatur in obsidione Messane.
In secundo capitulo contenta de predictione
et persuasione ac premunicione. Acta sunt anno, mense, indictione et loco predictis. In tertio capitulo, videlicet de tractatu et consilio habito in Messana de scribendo quibusdam civibus Terre Laboris de expellendis Gallicis et super hoc scripsit
licteras suas anno octuagesimo quarto, mense Iulii. In quarto capitulo, videlicet quando tractavit subvertere aliquas civitates et convertere eos ad fidem dicti Petri Aragonum in anno proximo preterito et presenti.
Quo libello oblato et eidem co
miti Acerrarum exposito, idem cornes negavit vera esse que in eodem libello continebantur, salvis excepcionibus et defensionibus suis. Et nichilominus idem dominus Raynaldus obtulit hec se probaturum per pugnam iuxta regni constitutionem et prestitum est ab utraque parte ca
lupnie sacram(en)tum. Et quia per novelle regie constitutionis edictum statutum est ut, crimine lese maiestatis postposito, iudex coram quo proponitur tam proponentem quam illum contra quem proponitur de personis capere debeat et carceribus custo
die mancipari donec proponens obiecta probaverit, volentes eiusdem constitucionis tenorem tenaciter observare, de consilio predictorum comitum et quamplurium baronum ac iudicis et aliorum iurisperitorum predictorum eundem comitem Acerrarum in castro Canu
sii et prefatum dominum Raynaldum in castro Baroli, custodie similitudine habita, ordinavimus detineri, nichilominus statuentes ut daretur utrique facultas habendi proprium advocatum, loquendi cum eo, offerendi articulos sive exceptiones infra legitima
tempora, petendi dilaciones vel terminos competentes. Et infra biduum pro parte domini Raynaldi predicti in scriptis oblati sunt articuli ad probandum que in libello posuerat et que maiestatis crimina sapiebant per protestacionem expressam,
sibi nichilominus reservando quod a duelli oblatione et probacione facienda per eum nullatenus recidebat, pro parte eiusdem comitis Acerrarum infra idem biduum nullis exceptionibus seu defensionibus propositis seu oblatis, datusque est ter
minus ad probandum oblata usque per totum nonum diem post festum resurrectionis dominice proximo preterite. Qui terminus ad instantiam specialit(er) pro parte eiusdem comitis nobis factam usque per totum vicesimum
nonum diem mensis Aprilis proximo prete
rite quartedecime indictionis extitit prorogatus, nichilominus ante utriusque termini dacionem, facta copia eidem comiti de articulis per eumdem dominum Raynaldum propositis et oblatis.
Verum quia prefato crimine lese maiestatis opposito per dominum
Raynaldum predictum a duello per eum oblato et aliis subsequutis, ut superius dictum est, secundum formam constitucionis regni ad nostrum officium pertinebat super illis que oblata fuerant subtilem et diligentem inquisicionem facer(e), ne tantum scelus
indiscussum et impunitum transiret et ne nos posset aliquis de defectu iusticie iuste arguere, maxime quia causa ista inter magnas agitabatur personas et ex hoc erant maiora pericula precavenda, testes tam per prefatum dominum Raynaldum nobis
nominatos quam alios barones et milites per quos posse scire credidimus veritatem et alios fide dignos scilicet atque ydoneos infra legitimum terminum in nostri presencia fecimus accersiri et in presencia eiusdem comitis, prestitis ab eis de veritate dicenda, ut moris est, sacra
mentis, cum eodem comite nichilominus suo advocato ad eius informacionem presente, eosdem testes super premissis propositis et oblatis contra dictum comitem examinavimus singillatim dicta ipsorum in scriptis cum omni veritate et diligencia redigi
facientes tam in recepcione eorumdem testium quam in omnibus aliis debitis sollepnitatibus obeservatis, quas in prefato crimine iuris comunis provisio et regni constitucio introduxit, eodem comite ad maiorem cautelam tam ante recepcionem testium
quam post pluries requisito si aliquid vellet dicere vel probare per quod se ab obiectis criminibus defenderet vel etiam relevaret, nullas infra tempus legitimum vel posti legitimas defensiones obtulit vel etiam competentes.
Tandem nobis olim aput Ho
riam existentibus pro hiis que ad nostrum spectabant officium peragendis ex parte sanctissimi patris et domini, domini Honorii pape quarti, per discretum virum […] auditorem contradictarum in curia sua sacre lictere nobis presentate fuerunt,
inter alia continentes quod propter statum regni pacificum idem dominus papa statuerat quod contra eundem comitem Acerrarum occasione facte inquisicionis vel etiam faciende non procederetur in aliquo cum omnem potestatem procedendi in hiis nobis eedem
lictere adtinebant. Nichilominus iniungebatur nobis per eas et consulebatur secundum quod per alia duo paria licterarum eiusdem domini iniunctum fuerat et consultum ut eundem comitem Acerrarum deberemus in manibus prefati domini legati nostri conbaiuli
assignare, ut de eo faceret secundum quod sibi erat per sedem apostolicam demandatum. Quibus licteris apostolicis cum reverencia magna receptis et cum diligencia intellectis, quia ex assignacione facienda de dicto comite eidem legato nullo
processu facto contra eum secundum merita probatorum videbamus magnum oriri periculum contra statum regiorum heredum, quietem et salubritatem regni atque fidelium, et quod res esse poterat perniciosi exempli et quod quamplures sperantes ex hoc inpunitatem
criminum ad delinquendum poterant provocari, cum inpunitas delicti incentivum tribuat delinquendi, et quia ex hoc puplica ledebatur utilitas, cuius maxime interest crimina nocencium nota esse, verentes etiam ne predictus dominus summus pontifex
tanquam factorum ignarus etsi vicem Dei in terris obtineat premissa statueret ex deliberato consilio et perpenso, statuimus ad eundem dominum summum pontificem nostros speciales nuncios et licteras destinare, ipsum super processu et qualitate negocii dili
gent(er) et veracit(er) informando.
Nichilominus tam nuncio suo prefato quam sibi per licteras nostras respondimus quod finalit(er) parati eramus in omnibus suum adinplere mandatum. Nunciis vero nostris ac licteris a prefato domino papa receptis, et que
per eos et licteras misimus intellectis, idem dominus papa per sacras suas licteras nobis respondit quod illud quod super facto dicti comitis Acerrarum primo nobis mandaverat pro statu regni pacifico et pro bono regiorum heredum, ut sibi datum erat in
telligi, et non in favorem eiusdem comitis ordinarat. Set quia nostrum in omnibus amplectebatur honorem et deferre nobis etiam intendebat, de fratrum suorum consilio prefatis inhibitoris licteris quas de ipsorum fratrum consilio revocabat
non obstantibus, statuerat quod facta prius assignacione de eodem comite Acerrarum prefato nostro conbaiulo, cui se mandasse scribebat quod eum sub diligenti et exacta custodia nostro nomine custodiret, ita quod nichil posset contra statum regiorum
heredum, regni et nos in aliquo machinari vel ex eo posset scandalum suboriri vel secundum inquisicionem inchoatam eam complendo vel aliam de novo faciendo si de eiusdem comitis procederet voluntate liceret nobis procedere
ut iuris esset, ita tamen quod nichil in persona ad corporalem penam eiusdem comitis per inchoatam vel inchoandam inquisicionem huiusmodi attemptetur. Quam ordinacionem suam idem dominus papa rogabat per nos cum paciencia sustineri et efficacit(er) observari. Nos
vero, quia prefatis apostolicis monitis et mandatis obtenperare penitus volumus ut debemus, eodem comite domino Petro de Brayda militi, iusticiario Principatus citra serras Montorii, et Egidio de Molediis iuris civilis professori pro
curatoribus et nunciis specialibus dicti nostri conbaiuli ad hoc specialit(er) constitutis et de hoc habentibus specialiter posse, ut constat per suas licteras speciales, per nos cum sollepnitate primitus assignato et aliis que in predicto mandato apostolico continebantur,
sollepnit(er) observatis, ex restituta nobis per easdem apostolicas licteras potestate in hac parte debitum nostri officii exercentes, nichilominus nobilibus viris predicto domino Hugone Brennen(si) et Licii, domino Thom(as)o de Sancto Severino Marsici comitibus, dicto domino Oddone de
Tuciaco, domino Stephano de Colupnis de Urbe, domino Iohanne de Epa regni Sicilie senescallo, domino Iohanne de Lagonessa regni Sicilie marescallo, domino Petro de Sury, domino Riccardo de Novoalbo, domino Petro de Lilla, domino Raynaldo de Cauda, dominos Iordano de Sancto Felice iust(iciario) Basilicate, domino Gi
rardo de Pruina, domino Manno de Florencia dominov Stirionow et dominox Henrico de Riso, dominoY Alduinoz de Bisaciis baronibus atque militibus
nobiscum presentibus, et probata per inquisicionem eandem nobiscum plene et diligent(er) examinantibus, ex ipsorum efficaciis probatorum que per nullam defensionem seu prohibicionem per eundem comitem factam sive propositam, quia nullas obtulit infra tempus legitimum vel post annullate vel reprobate
fuerunt, quia invenimus per eas bene probatum quod idem cornes commiserit in crimine lese maiestatis, videlicet mittendo licteras et nuncios ad amicos et consanguineos suos morantes in Terra Laboris ut, trucidatis et expulsis omnibus Gallicis, relicta fide quondam dive
memorie domini Karoli Ierusalem et Sicilie regis illustris, invocato nomine Ecclesie eandem provinciam Terre Laboris facerent rebellari, et facta ipsa rebellacione provincia ipsa et per consequens totum regnum ad manus dicti dopni Petri quondam regis Aragonum posset
facilius pervenir(e).
Item quod idem comes Acerrarum misit licteras suas et nuncios ad Conradum de Antiochia, puplicum proditorem eiusdem domini regis, quod subverteret provinciam Aprucii a fide eiusdem quondam
domini nostri regis Karoli et converteret eam ad fidem et dominium dicti domini Petri quondam regis Aragonum.
Item quod pluries verbis, factis seditionibus et aliis coniecturis prodicionem quam in animo conceperat diversis personis in diversis regni partibus explicavit et nichilominus per confessionem suam per eum in iudicio factam nobis constitit ipsum ad predictum Corradum de Antiochia suas litteras destinasse, prestitis prius per prefatos comites et
barones secundum formam constitucionum regni corporalibus ad sancta Dei evangelia sacramentis de vera et iusta sentencia proferenda et omnibus prefatis eis diligent(er) et seriatim expositis, de consilio et commissione ipsorum comitum et baronum, de
consilio etiam dicti Aldebrandini de Florencia et magistri Petri de Epa iuris civilis professoris, magne regie cur(ie) iudicum aliorumque quamplurium iurisperitorum ad hoc specialit(er) vocatorum, et presente etiam nobiscum prefato Arturo dicte magne cur(ie)
actorum notario, super omnibus premissis, habito plenissime cum deliberacione consilio, eundem Adenulfum comitem Acerrarum in nostri presencia specialiter accersitum, de crimine lese maiestatis tam per probaciones convictum legitimas quam per suam confessionem,
ut superius est expressum, per sentenciam in scriptis latam tanquam proditorem condempnamus, pronunciantes ac etiam declarantes ipsum crimen lese maiestatis scelerato animo commisisse, bonis suis omnibus tam mobilibus quam stabilibus seseque moven
tibus quecumque a tempore commissi criminis habuit per eandem sentenciam ad opus cur(ie) puplicatis et etiam infiscatis.
Nouveau commentaire
Les champs marqués d'un astérisque (*) sont obligatoires.